Kuruluş Devri

OSMANLI DEVLETİ'NİN KISA ZAMANDA BÜYÜMESİNİN SEBEPLERİ

1)- Merkeziyetçi bir devlet anlayışına sahip olması (Ülke diğer Türk devletlerinden farklı olarak hanedan üyeleri arasında bölünmemiştir.) 
2)- Bir UC BEYLİĞİ olması (Gaza sebebiyle diğer beyliklerden destek görmüştür, beylikler arasındaki mücadeleye başlangıçta katılmamıştır.) 
3)- Bizansın, Balkanların ve Anadolunun karışıklık içinde bulunması 
4)- Sürekli doğudan gelen Türkmen göçleriyle nüfusunun ve askeri gücünün artması 
5)- Osmanlı Devlet adamlarının yetenekli olması

OSMANLI SİYASİ TARİHİNİN DÖNEMLERE AYRILMASI

1-KURULUŞ DÖNEMİ:(1299-1453) 
2-YÜKSELME DÖNEMİ(1453-1579) 
3-DURAKLAMA DÖNEMİ:(1579-1683) 
4-GERİLEME DÖNEMİ:(1699-1792) 
5-DAĞILMA VE YIKILIŞ DÖNEMİ:(1792-1918)

OSMANLI KÜLTÜR TARİHİNİN DÖNEMLERE AYRILMASI

1)- Klasik Dönem 
2)- Tanzimat Dönemi 
3)- I. ve II. Meşrutiyet dönemleri

KURULUŞ DEVRİ(1299-1453) KURULUŞ DEVRİ HÜKÜMDARLARI: I.Osman, Orhan Bey, I.Murat, I.Bayezid(Yıldırım), I.Mehmet(Çelebi), II.Murat, II.Mehmet(Fatih) in ilk iki yılı KAYI BOYU: Osmanlılar oğuzların Bozok kolunun Kayı boyuna mensuptular. Kayılar Malazgirt Zaferi'nin ardından Anadolu'ya gelmişler, Anadolu Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat tarafından kendilerine yurtluk olarakverilen Ankara yakınlarındaki KARACADAĞ yöresine yerleşmişlerdir. Burada bir süre kalan KayılarErtuğrul Gazi yönetiminde Söğüt ve Domaniç yöresine yerleşmişlerdir.

OSMAN BEY DÖNEMİ (1281-1324) ÖNEMLİ OLAYLAR: 1)- Karacahisarı Bizanstan almış, uc beyliğine atanmıştır. 2)- Bilecik, inegöl, Yarhisar ve Yenişehri alarak, İzmite yaklaştı. 3)- Bizans Tekfurlarını KOYUNHİSAR savaşında yendi. Koyunhisar savaşının sebebi: Osmanlıların İzmit'e yaklaşmalarından  korkuya kapılan Bizans Tekfurlarını anlaşarak Osmanlılar üzerine yürümesi. Sonuçları ve Önemi: Bu savaşı Osmanlılar kazandı.Böylece Bursa'nın kuzeyi hariç üç tarafıOsmanlı topraklarıyla çevrildi. 4)- Mudanya fethedilmiş, Bursa kuşatılmıştır.

ORHAN BEY DÖNEMİ(1324-1362) ÖNEMLİ OLAYLAR: 1)- Bursa'nın alındı(1326) 2)- Maltepe (Palekanon) Savaşı (1329) yapıldı. 3)- İznik ve Kocaeli fethedildi. 4)- Karesioğulları Beyliği Osmanlılara katıldı. 5)- Rumeli'ye geçildi

ORHAN BEY DÖNEMİNDE RUMELİ'DEKİ FETİHLER:

Orhan bey'in oğlu Süleyman Paşa Gelibolu'yu ele geçirerek Keşan, Malkara, Tekirdağ, Çorlu ve Lüleburgaz'ı fethetmiştir.

ORHAN BEY DEVRİNDE DEVLET TEŞKİLATINDAKİ GELİŞMELER:

1)- Geçici divan teşkilatı kuruldu. 
2)- YAYA ve MÜSELLEM adıyla ilk düzenli ordular oluşturuldu. 
3)- İznik'de ilk Osmanlı Medresesi kuruldu.

OSMANLILARIN RUMELİ'DEKİ İSKAN SİYASETİNİN ÖZELLİKLERİ:

1)- Yeni fethedilen yerlere öncelikle göçebe Türkler yerleştirilir, böylece bunların yerleşik hayata geçmeleri sağlanırdı. 
2)- Fethedilen yerdeki yerli halktan ayaklanma çıkarma ihtimali olanlar başka yerlere iskan edilirlerdi. 
3)- Göçmenler iskan yerine yakın yerden alınırlardı. Böylece halkın yeni yere uyumu daha kolay olurdu. 
4)- İskan edilenlere ihtiyacı olan malzeme verilir ve bir süre vergi alınmazdı.

Orhan Bey'in ölümüyle yerine oğlu I.Murat (Hüdavendigar) geçti.

I. MURAT DÖNEMİNDE ANADOLUDA GELİŞMELER

1)- Ankara Karamanoğullarından geri alındı. 
2)- Oğlu Yıldırım Bayezıd'ı Germiyan Beyi'nin kızıyla evlendirerek onlardan Kütahya, Tavşanlı, Simav ve dolayları çehiz olarak alındı. 
3)- Hamitoğullarından Eğridir ve çevresi satın alındı. 
4)- Karaman Beyi Alaaddin Ali Beyle kızını evlendirerek dostluk kurmaya çalıştı. Ancak Karamanoğullarının düşmanca tavırlarını sürdürmeleri üzerine harekete geçerek, Karamanoğullarını yendi. Alaaddin Ali Bey'i affederek barış yaptı.

I. MURAT DÖNEMİNDE BALKANLARDA GELİŞMELER: 1)- Edirne(1362) ve Filibe'nin Fethi, 2)- Sırpsındığı Savaşı (1364) 3)- Çirmen Savaşı (1371):( Sırplarla yapılan bu savaşı Osmanlılar kazandı.) 4)- I. Kosova Savaşı (1389) EDİRNE VE FİLİBE'NİN FETHİ:  I. Murat'ın ilk hedefi Edirne olmuştur. Lala Şahin Paşa komutasındaki Osmanlı Ordusu 1362 yılında Edirne'yi fethetmiştir. Ardından Filibe alınmıştır.

SIRPSINDIĞI SAVAŞI (1364):

Sebep: Edirne ve Filibe'nin Osmanlıların eline geçmesi Sırp ve Bulgarları rahatsız etmiş, bunların papaya başvurmaları üzerine Balkan Devletlerinden oluşan (Sırp, Bulgar, MAcar, Eflak-Boğdan ve Bosnalılar) bir Haçlı ordusu kurulmuştur. 
Savaş: Haçlı Ordusunu HACI İLBEY komutasındaki bir akıncı birliği ani bir baskın sonucu yok etmiştir. 
Önemi: 
a)- Bu zaferle Balkan Devletleri üzerindeki Macarların etkisi kırılmış, Türklerin Balkanlardaki ilerlemeleri hız kazanmıştır. 
b)- Zaferden sonra Edirne başkent yapılmıştır.

I. KOSOVA SAVAŞI (1389):

Sebep: Osmanlıların Balkanlarda ilerleyişini durdurmak için Sırp Kralı LAZAR'ın öncülüğünde Haçlı Ordusunun kurulması. 
Sonuç: I. Murat komutasındaki Osmanlı Ordusunun zaferiyle sonuçlandı. I. Murat şehit oldu, yerin oğlu Yıldırım Bayezıd geçti.

I. MURAT DÖNEMİNDE DEVLET TEŞKİLATINDAKİ GELİŞMELER:
1)- Divan teşkilatı sistemli ve sürekli hale getirildi. 
2)- Kapıkulu Ocakları kuruldu.

YILDIRIM BAYEZIT DÖNEMİ (1389-1402) ÖNEMLİ OLAYLAR: 1)- Niğbolu Savaşı(1396), 2)- Anadolu'da Türk Birliğinin Sağlanması, 3)- İstanbul Kuşatmaları, 4)- Ankara Savaşı (1402) 1)-NİĞBOLU SAVAŞI (1396):

2)- ANADOLU'DA TÜRK BİRLİĞİNİN SAĞLANMASI:

Hatırlanacağı gibi anadolu'da Türk birliğinin sağlama çabaları Orhan Bey zamanında başlatılmış, bu dönemde Karesi beyliği Osmanlılara bağlanmış, Ankara Ahilerden alınarak Osmanlı topraklarına katılmıştı. I. Murat devrinde beyliklerle akrabalık yoluyla dostluk kurulmaya çalışılmış, Germiyanoğullarından çehiz olarak bazı topraklar alınmış, Karaman Bey'i akrabalığa rağmen düşmanca davranışlarını sürdürünce üzerine sefer düzenlenmiş, yine Hamitoğullarından para karşılığı bazı topraklar satın alınmıştı. YILDIRIM BAYEZID Anadolu birliğini sağlamak için iki sefer düzenledi. Bu seferler sonucunda: 
a)- Batı Anadolu'daki beyliklerden Germiyan, Aydın,Saruhan, Menteşe ve Hamitoğullarına son verildi. 
b)- Candaroğullarına son verildi. 
c)- Kadı Burhanettin Beyliği (Eretna devleti) ile yapılan KIRKDİLİM savaşında Osmanlı kuvvetleri yenildi. Şehzade Ertuğrul şehit oldu. Kadı Burhaneddin'in Akkoyunlu Devletiyle yaptığı savaşta ölmesi üzerine bu beyliğin toprakları da Osmanlılara katıldı. 
d)- 1401 yılında Karamanoğullarına son verildi. 
e)- Dulkadir oğulları Beyliği Osmanlılara bağlandı.

3)- İSTANBUL KUŞATMALARI:

Yıldırım Bayezıd 1291-1400 yılları arasında İstanbul'u 4 kez kuşatmış, bu kuşatmalar sırasında Bizans'a Karadenizden gelecek yardımı engellemek için boğazın Anadolu yakasına Anadolu Hisarını(Güzelcehisar) yaptırdı. 
Bu kuşatmaların başarısız olma sebepleri:
a)- Karamanoğullarının problem çıkarması 
b)- Haçlı Saldırıları (Niğbolu) 
c)- Timur tehlikesi

OSMANLI-BİZANS ANTLAŞMASI:

Yıldırım Timur tehlikesinin belirmesi üzerine Bizans ile anlaşma imzalayarak 4. kuşatmayı kaldırdı. Bu antlaşmaya göre: 
a)- İstanbul'da Türk mahallesi kurulacak ve bir cami yapılacak. 
b)- Türkler ticaret amacıyla serbestçe İstanbul'a girebilecek. 
c)- İstanbul'da Türklerin davalarına bakmak için kadı bulunacak. 
d)- Bizans Osmanlı Devletine vergi verecek.

4)- ANKARA SAVAŞI (1402)

15. yüzyıl başlarında Osmanlılar doğuda Memlük ve Timur Devletiyle komşu olmuşlardı. Timur Çağatay Hanlığına son vererek büyük bir devlet kurmuş, Altınorda devletinin parçalanmasına yol açmış, İran,Irak ve kuzey Hindistan'ı topraklarına katıp, 1400 yılından itibaren Osmanlı topraklarına saldırmaya başlamıştı.

ANKARA SAVAŞININ SEBEPLERİ:
a)- Yıldırım tarafından toprakları alınan Anadolu Beylerinin Timur'a sığınarak, onu kışkırtmaları. 
b)- Timur tarafından toprakları alınan Irak hükümdarı Celayiroğlu Ahmet ve Karakoyunlu hükümdarı Kara Yülük Osman'ın Yıldırım'a sığınmaları 
c)- Timur'un Çin'e yapacağı sefer öncesinde arkasında güçlü bir devlet bırakmak istemeyişi. 
d)-Timur'un Osmanlı'dan kabul edilemez istekleri. 
NOT: Timur Yıldırım Bayezıt'dan Anadolu Beylerinin topraklarını iade etmesini, Celayiroğlu Ahmet ve Kara Yülük Osman'ın kendisine teslim edilmesini, Osmanlı Devletinin kendisine bağlılığını bildirmesini istemişti. 
SAVAŞ: İki ordu arasında savaş, Ankara'da Çubuk ovasında yapıldı. KARATATARLAR'ın ve Anadolu beylikleri askerlerinin saf değiştirmesi Osmanlı ordusunun savaşı kaybetmesine ve Yıldırım Bayezıt'ın esir düşmesine neden oldu. 
SONUÇLARI:
a)- İlk ve son kez bir Osmanlı padişahı savaşta esir düştü. 
b)- Osmanlı Devleti 11 yıl sürecek Fetret devrine girdi. 
c)- Anadolu Türk birliği yeniden bozuldu, beylikler yeniden kuruldu. (Karesi ve Kadı Burhaneddin beylikleri hariç) 
d)- Balkanlar'da Osmanlı ilerleyişi bir süre durdu, hatta bazı topraklar kaybedildi. 
e)- Bizans'ın alınması 50 yıl gecikti.

FETRET DEVRİ (1402-1413)

Timur'un asıl amacı kendisine rakip olabilecek büyük bir Osmanlı Devleti'nin oluşmasını engellemekti. Bu nedenle savaşı kazandıktan sonra Anadolu Beylerinin topraklarını geri vererek, Anadolu Türk birliğini parçaladı. Osmanlı ülkesini Yıldırım'ın oğullarına bıraktı. Timur'un Anadolu'dan çekilmesinden sonra Yıldırım Bayezid'in 4 oğlu arasında başlayan ve 11 yıl süren taht kavgası dönemine Osmanlı Tarihinde FETRET DEVRİ denir.

I.MEHMET (ÇELEBİ MEHMET) DÖNEMİ (1413-1421) Kardeşleri Süleyman, İsa ve Musa Çelebiyle giriştiği taht kavgasından başarıyla çıktı. Devleti kardeşleriyle paylaşma fikrine katılmadı. Böylece Osmanlı Devletini parçalanma ve yıkılmakdan kurtardı. Bu nedenle Çelebi Mehmet devletin 2. KURUCUSU sayılır.

ŞEYH BEDREDDİN İSYANI(1418-1420)

Osmanlı devletinde kazaskerliğe kadar yükselmiş olan Şeyh Bedreddin mülkiyetin ortak olduğu şeklinde fikirlerle ve İslam'a aykırı düşüncelerle etrafına çok sayıda mürid topladı. Fetret döneminin oluşturduğu siyasi ve ekonomik bozukluklardan yararlanarak ayaklandı, sonunda yakalanarak idam edildi. 
NOT: Şeyh Bedreddin İsyanı devletin gücünü sarsan, Anadolu Selçuklu Devleti döneminde meydana gelen BABA İSHAK isyanına benzer.

MUSTAFA ÇELEBİ İSYANI (DÜZMECE MUSTAFA)

Timur Ankara savaşından sonra Yıldırım Bayezıt'ın oğlu şehzade Mustafa Çelebiyi rehin alarak yanında Semerkant'a götürmüştü. Timur'un ölümüyle serbest kalarak Anadolu'ya gelen Mustafa'nın gerçek Mustafa olup olmadığı bilinmediğinden "Düzmece Mustafa" da denilmiştir. Mustafa Çelebi, kardeşi Mehmet Çelebi'ye karşı taht kavgasına girmiş, ancak yenilerek Bizans'a sığınmıştır. Çelebi Mehmet Mustafa'nın gözaltında tutularak kontrol edilmesi için Bizans'la anlaşmıştır.

II.MURAT DÖNEMİ (1421-1451) II. Murat önce Bizans tarafından serbest bırakılan amcası Çelebi Mustafa( Düzmece Mustafa) isyanını bastırmış, Mustafa'yı ortadan kaldırdı. Sonra Mustafa'yı serbest bırakarak destekleyen Bizans'ı kuşattı. Ancak bu defa da Bizans ve Karamanoğullarının kışkırması sonucu ayaklanan Kardeşi Şehzade Mustafa ile uğraşmak zorunda kaldı.

1)- EDİRNE-SEGEDİN ANTLAŞMASI(1444):

Macar, Sırp, Bosna ve Eflak kuvvetlerinin oluşturduğu Haçlı ittifakına karşı Osmanlı kuvvetleri başarısız olunca, bu antlaşma imzalanmıştır. Osmanlıların bu antlaşmayı imzalamak zorunda kalışlarının bir nedeni de Karamanoğullarının problem çıkarmasıdır. Edirne-Segedin Antlaşmasına göre: 
a)- İki taraf 10 yıl savaşmayacak, 
b)- Tuna Nehri iki taraf arasında sınır olacaktı. 
NOT: Bu antlaşmadan sonra II.Murat yrini 12 yaşındaki oğlu II.Mehmet'e (Fatih) bıraktı.

2)- VARNA SAVAŞI (1444): Sebep: II. Mehmet'in küçük yaşta tahta geçmelesini fırsat bilen Haçlıların Edirne-Segedin Antlaşmasını bozmaları. Sonuç: II. Murat tekrar tahta geçerek Haçlı ordusunu Varna'da yendi. 3)- II. KOSOVA SAVAŞI (1448): Osmanlıları Avrupa topraklarından atmak için Macarlar'ın öncülüğünde hazırlanan Avrupa Devletlerinin kuvvetlerinden oluşan Haçlı ordusu ağır bir yenilgiye uğradı. Önemi: a)- Balkanlardaki Osmanlı egemenliği kesinlik kazandı. b)- Hırıstiyan Avrupa Türklere karşı bir daha Haçlı seferine girişemeyerek, savunmaya çekildi. c)- İstanbul'un fethi kolaylaştı. (Fatih'in kuşatmasında Bizans, Avrupadan beklediği yardımı bulamadı.)